Overloon

Principe

De werknemer die buiten het normale uurrooster werkt, heeft recht op:

• • de recuperatie van de uren die hij buiten het normale uurrooster heeft gepresteerd (behoudens uitzonderingen);
  • de betaling van een overloon voor bepaalde overuren.

Met andere woorden, elk overuur geeft niet noodzakelijk recht op de betaling van overloon.

Overloon is in principe slechts verschuldigd voor de uren die boven 9 uren per dag en/of 40 uren per week worden gepresteerd [1]. Er zijn echter afwijkingen mogelijk op deze regel, met name wanneer de arbeidsduurgrenzen verlaagd werden door middel van een collectieve arbeidsovereenkomst [2]. Deze laatste hoeft zelfs niet algemeen verbindend verklaard te zijn [3]. Dit houdt in dat ook een ondernemingscao de wettelijke overloongrens kan verlagen.

Om te weten vanaf wanneer overloon verschuldigd is, moeten we dus nagaan op welk niveau de arbeidsduur werd bepaald.

CAO op sectorvlak

Situatie 1: De CAO verlaagt de effectieve arbeidsduur naar 38u. In dat geval is overloon verschuldigd vanaf het 39ste uur.

Situatie 2: De CAO verlaagt de arbeidsduur naar gemiddeld 38u met toekenning van ADV-dagen. In dat geval is overloon verschuldigd vanaf het 41ste uur, omdat de arbeidsduurvermindering niet effectief is.

Situatie 3: De CAO verlaagt de gemiddelde arbeidsduur, maar laat de invulling over aan de ondernemingen. In dat geval moeten we het volgende onderscheid maken:

• De onderneming legt de arbeidsduurvermindering vast in ondernemingscao op effectief 38u: overloon verschuldigd vanaf het 39ste uur:
• De onderneming legt de arbeidsduurvermindering vast in ondernemingscao op gemiddeld 38u met toekenning van ADV-dagen: overloon verschuldigd vanaf het 41ste uur;
• De onderneming legt de arbeidsduurvermindering vast in het arbeidsreglement op effectief 38u: overloon verschuldigd vanaf het 41ste uur,
• De onderneming legt de arbeidsduurvermindering vast in het arbeidsreglement op gemiddeld 38u met toekenning van ADV-dagen: overloon verschuldigd vanaf het 41ste uur;

Arbeidsreglement of arbeidsovereenkomst

Deze vermindering heeft geen invloed op de overloongrens, tenzij het reglement of de overeenkomst zelf dit voorziet. Als er niets voorzien is, moet gekeken worden wat de sector bepaalt. Is daar evenmin iets voorzien, dan gelden de wettelijke overloongrenzen van 9u per dag en 40u per week.

Uitzondering [4]: Indien in het kader van de doelgroepvermindering “collectieve arbeidsduurvermindering en vierdagenweek” de arbeidsduur onder de 38u per week verminderd wordt (via CAO of arbeidsreglement), dan geldt de grens voorzien in het uurrooster als overloongrens.

De wet van 10 augustus 2001

Indien de arbeidsduurvermindering voortvloeit uit de wet van 10 augustus 2001 tot algemene invoering van 38 urenweek vanaf 1 januari 2003, dan blijft de overloongrens behouden op 40u, omdat de verlaging niet werd ingevoerd door een CAO.

Uitzondering: Voor de ondernemingen waar de 39 uren week indertijd werd ingevoerd door CAO wordt de overloongrens vastgelegd op 39u.

Afwijkingen

In het geval van structurele afwijkingen is er geen overloon verschuldigd voor zover de wettelijke voorwaarden betreffende deze afwijkende regelingen nageleefd zijn: meer bepaald dag- en weekgrenzen, uurroosters vermeld in het arbeidsreglement en tijdig meegedeeld aan de werknemers, naleving van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur binnen de referteperiode.

Zie de vraag “Moeten er beperkingen op het vlak van het uurrooster worden nageleefd?”.

Overloonpercentages

Er bestaan twee tarieven voor overloon:

• • 50% voor de overuren die van maandag tot zaterdag gepresteerd worden;
  • 100% voor de overuren die op een zondag, feestdag of een vervangingsdag voor een feestdag gepresteerd worden.

De normale werkuren die op een zondag of een feestdag worden gepresteerd, worden normaal bezoldigd, zonder overloon, in de gevallen waarin het werk op zon- en feestdagen is toegestaan. Er is dus enkel overloon voor de prestaties op zon- en feestdagen verschuldigd indien deze prestaties overuren vormen.

Er bestaan evenwel sectoren die een premie (loontoeslag) toekennen voor arbeid die volgens het normale uurrooster op zon- en feestdagen wordt verricht, maar dat sectorale voordeel mag niet worden verward met de betaling van het overloon dat voor het presteren van overuren verschuldigd is.

Om te weten of er in uw sector zulke bepalingen zijn, klikt u op de link "In uw sector" op deze pagina.

Het tarief van het overloon, 50% of 100%, wordt berekend op basis van het gewone loon. Onder gewoon loon verstaat men het basisuurloon vermeerderd met de premies die rechtstreeks gekoppeld zijn aan de prestaties (bijvoorbeeld de koudepremie, ploegenpremie, nachtpremie, …) met uitsluiting van de premies die niet rechtstreeks verband houden met de prestaties van de week (bijvoorbeeld de eindejaarspremie).

Rekenregels

Overloon is enkel verschuldigd op de werkelijk gepresteerde uren boven 9 uren per dag en/of 40 uren per week (of de eventuele lagere grens):

• • de berekening van de overuren moet dag per dag gebeuren EN op het totaal van de week. Het resultaat dat het meest voordelig is voor de werknemer moet worden toegepast;
  • wanneer zowel de dag- als de weekgrens overschreden is, moet de hoogste vermeerdering worden toegepast;
  • wanneer de vermeerderingen aanleiding geven tot de toepassing van twee tarieven (50% en 100%), moet de hoogste vermeerdering worden toegepast en slorpt zij het laagste tarief op (geen dubbele vermeerdering).

Opgelet! De niet-gepresteerde, maar gelijkgestelde uren voor de berekening van de arbeidsduur worden niet meegeteld voor de berekening van het overloon.

Voorbeeld 1

Een werknemer werkt normaalgezien 8 uren per dag en 40 uren per week. In een bepaalde week werkt hij 9 uren op maandag, 10 uren op dinsdag, 8 uren op woensdag, 8 uren op donderdag en 5 uren op vrijdag.

Op weekbasis heeft hij 40 uren gewerkt en is er dus geen sprake van overuren. Op dagbasis daarentegen heeft hij op dinsdag 1 overuur gepresteerd (10 uren gewerkt, terwijl de maximumgrens 9 uren is). De werknemer zal dus recht hebben op 40 uur betaald aan het normale loon en overloon aan 50% voor dat ene uur.

Voorbeeld 2

Een werknemer werkt normaalgezien 8 uren per dag en 40 uren per week. In een bepaalde week werkt hij 9 uren op maandag, 9 uren op dinsdag, 9 uren op woensdag, 9 uren op donderdag en op vrijdag is hij ziek.

Deze werknemer zal geen recht hebben op overloon, aangezien:

• • de daggrens niet overschreden is (nooit meer dan 9 uren);
  • de weekgrens niet overschreden is (4 x 9 uren = 36 uren). De uren van ziekte tellen niet mee voor de berekening van het overloon.

OPMERKING: deze werknemer zal wel recht hebben op inhaalrust, aangezien de gelijkgestelde uren (ziekte op vrijdag) wel meegeteld worden voor de berekening van de wekelijkse arbeidsduur (4 x 9 uren + 8 uren ziekte = 44 uren en dus recht op 4 uren inhaalrust)

Betaling

Het overloon moet worden vereffend bij de uitbetaling van het loon van de loonperiode waarin de overuren werden verricht.

De bedragen van het overloon moeten afzonderlijk in de maandelijkse loonberekening vermeld worden.

Gelieve de overuren van uw werknemers mee te delen aan uw client advisor bij de verzending van de prestaties van de maand in kwestie.

[1] Artikel 29 §2 van de Arbeidswet.

[2] Artikel 28 §1 van de Arbeidswet.

[3] Artikel 28 §4 van de Arbeidswet.

[4] Artikelen 347-353 van de programmawet van 24 december 2002.