Procedure vastgesteld door artikel 38 van de wet van 16 maart 1971 (arbeidswet)
Deze procedure moet worden nageleefd door ondernemingen die een arbeidsregeling met nachtprestaties willen invoeren, als de onderneming onder één van de wettelijke afwijkingen of KB valt die nachtarbeid toestaan [1]. We noemen deze arbeidsregeling hierna “arbeidsregeling met nachtprestaties‘.
Het gaat om ondernemingen waar de werknemers gewoonlijk prestaties leveren tussen 24 uur en 5 uur. Wanneer de nachtprestaties een uitzonderlijk karakter hebben en gepresteerd worden tussen 24 uur en 5 uur hoeft er geen bijzondere procedure tot invoering van arbeidsregeling met nachtprestaties toegepast te worden omdat de nachtarbeid in deze situatie een uitzonderlijk, occasioneel, karakter heeft.
De procedure moet ook worden nageleefd als een onderneming die een arbeidsregeling met nachtprestaties toepast wijzigingen wil aanbrengen aan die arbeidsregeling.
De procedure die we hierna beschrijven, geldt voor ondernemingen die onderworpen zijn aan de wet van 5 december 1968 betreffende de paritaire comités. Die procedure gaat gepaard met de naleving van de begeleidingsmaatregelen die worden opgelegd door de cao’s nr. 46 et nr. 49 [2].
Een overzicht van de procedure vindt u in het downloadsectie van deze pagina
Stap 1: raadplegingsfase
Voordat de werkgever de invoeringsprocedure opstart, moet hij eerst de werknemersvertegenwoordigers raadplegen. Deze raadpleging moet plaatsvinden binnen de ondernemingsraad of, bij ontstentenis, binnen de bevoegde vakbondsafvaardiging of, bij ontstentenis van een vakbondsafvaardiging, binnen het CPBW. Als geen van die organen aanwezig is, vindt de raadpleging rechtstreeks met het personeel plaats.
Die raadpleging is bedoeld om vast te stellen welke aanpassingen nodig zijn aan de arbeidvoorwaarden van de werknemers die in de arbeidsregeling met nachtprestaties zullen worden tewerkgesteld. De inhoud en de duur van die raadpleging worden verder niet vastgesteld door de wet, maar ze moet ten minste betrekking hebben op de volgende punten:
- de in de cao nr. 46 bedoelde begeleidingsmaatregelen (er moet rekening gehouden worden met het volgende: de werknemers moeten in principe aangeworven zijn met een arbeidsovereenkomst van onbepaalde duur, de werknemers moeten vrijwilligers zijn, hun minimum rooster moet 6 uren zijn, er moet een uitstapregeling voorzien zijn, er moeten aparte regels zijn inzake betaling van premies en vervoerskosten [3]);
- de nuttige veiligheidsmaatregelen;
- de opvangmogelijkheden voor de kinderen;
- de gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op het vlak van beloning;
- het aantal betrokken werknemers.
Het betreft een raadpleging. Dit betekent dat er niet noodzakelijk een akkoord moet zijn.
Er moet een verslag van deze raadpleging worden opgesteld, dat bij aangetekend schrijven aan de voorzitter van het bevoegd paritair comité moet worden gestuurd. Dat verslag moet worden verstuurd voordat de eigenlijke onderhandelingsprocedure van start gaat.
Tenzij er een andersluidende sectorale bepaling bestaat, hoeft de werkgever echter niet op een reactie van het paritair comité te wachten om de invoeringsfase te starten.
Stap 2 : invoeringsfase van de nachtarbeidsregeling
De te volgen procedure is verschillend naargelang in de onderneming al dan niet een vakbondsafvaardiging aanwezig is die bevoegd is voor de werknemers op wie de nachtarbeidsregeling betrekking heeft.
De bevoegde vakbondsafvaardiging wordt samengesteld volgens de bepalingen die door het paritair comité worden vastgesteld. Naargelang het geval vertegenwoordigt de vakbondsafvaardiging enkel de arbeiders (PC voor arbeiders), enkel de bedienden (PC voor bedienden) of de arbeiders en de bedienden (gemengd PC). Een vakbondsafvaardiging voor arbeiders is niet bevoegd om bedienden te vertegenwoordigen en omgekeerd is een vakbondsafvaardiging voor bedienden niet bevoegd om arbeiders te vertegenwoordigen.
Er is een bevoegde vakbondsafvaardiging
De arbeidsregeling met nachtprestaties moet worden ingevoerd bij collectieve arbeidsovereenkomst. Die bedrijfs-cao moet worden gesloten en ondertekend door alle organisaties die in de vakbondsafvaardiging zijn vertegenwoordigd, behalve wanneer het activiteiten betreft die verband houden met e-commerce. In dit laatste geval volstaat een gewone collectieve arbeidsovereenkomst (zie hieronder "Hoe wordt een arbeidsregeling met nachtprestaties ingevoerd voor de activiteiten die verband houden met de e-commerce?").
De bepalingen van deze cao die het arbeidsreglement wijzigen, worden rechtstreeks in dat arbeidsreglement ingevoerd vanaf de datum van neerlegging van de cao ter griffie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg. De werkgever hoeft de wijzigingsprocedure van het arbeidsreglement niet toe te passen om er de elementen van de bedrijfs-cao die de nachtarbeidsregeling vaststelt in op te nemen.
De arbeidsregeling met nachtprestaties en de bepalingen van de bedrijfs-cao die in dat verband werd gesloten treden in werking op de in die cao vastgestelde datum. Die datum mag niet vroeger vallen dan de datum van neerlegging van de cao op de griffie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg.
De werkgever moet de werknemers inlichten over de bepalingen betreffende nachtarbeid. Die voorlichting moet gebeuren volgens de procedure die van toepassing is voor de bekendmaking van het arbeidsreglement:
- de bedrijfs-cao als bijlage toevoegen aan het arbeidsreglement;
- de werknemers een kopie overhandigen van de bedrijfs-cao die het arbeidsreglement wijzigt;
- op elke plaats waar de werkgever werknemers tewerkstelt een kopie van het arbeidsreglement bewaren dat is aangevuld met de bijlage van de bedrijfs-cao;
- binnen de 8 dagen na de inwerkingtreding van de cao tot wijziging van arbeidsreglement een kopie van het gewijzigde reglement sturen naar het bevoegde Toezicht op de sociale wetten (dat van de maatschappelijke zetel van de onderneming).
Er is geen bevoegde vakbondsafvaardiging
Het overleg wordt gevoerd met de werknemers zelf.
De arbeidsregeling met nachtprestaties moet worden ingevoerd door een wijziging van het arbeidsreglement. De werkgever moet de gewone wijzigingsprocedure van het arbeidsreglement volgen. Die procedure is verschillend naargelang er al dan niet een ondernemingsraad aanwezig is in de onderneming.
Details over te na te leven procedure vindt u in de fiche ‘arbeidsreglement’.
Opmerking: het CPBW is niet bevoegd voor de procedure tot invoering van een arbeidsregeling met nachtprestaties. De bevoegdheid van dat comité is beperkt tot fase I van de raadpleging.
Overheidsbedrijven
De bepalingen betreffende nachtarbeid zijn van toepassing op werknemers uit overheidsbedrijven die een industriële of handelsactiviteit uitoefenen of die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen. Aangezien de wet van 5 december 1968 betreffende de paritaire comités niet van toepassing is op die ondernemingen, moeten ze een specifieke procedure in acht nemen om een arbeidsregeling met nachtprestaties in te voeren [4].
[1] Zie het punt ‘Nachtarbeid toegestaan volgens wet of KB’.
[2] Zie de vraag ‘Welke begeleidingsmaatregelen moeten worden nageleefd?’
[3] Zie de vraag ‘Welke begeleidingsmaatregelen moeten worden nageleefd?’
[4] Die procedure wordt vastgesteld door het koninklijk besluit van 16 april 1998 tot uitvoering van de artikelen 37§1 en 38§6 van de arbeidswet van 16 maart 1971.
Attachments
Rechtsklikken op link en dan "Save Target As..."
Nachtarbeid - Schema procedure.docx (41,5 k)