In de privésector vertrouwt de wet[1] het aan de paritaire comités toe om te bepalen welke de maatregelen, prestaties of diensten zijn die in geval van staking verzekerd moeten worden om het hoofd te bieden aan bepaalde vitale behoeften, sommige dringende werken uit te voeren aan de machines of aan het materiaal, sommige taken te volbrengen die geboden zijn door een geval van overmacht of een onvoorziene noodzakelijkheid.
De beslissingen van de paritaire comités worden doorgaans algemeen verbindend verklaard bij koninklijk besluit (bijvoorbeeld in de ziekenhuissector (PC nr. 330): koninklijk besluit van 25 mei 1951[2]). Ze zijn derhalve van toepassing op alle werknemers en werkgevers die onder het paritair comité vallen. Men moet de situatie dus sector per sector evalueren. De werknemer die deze “minimum dienstverlening” moet verstrekken, zal dus niet mogen staken en zal zijn normale loon voor die prestaties ontvangen.
In de overheidssector bestond een dergelijke reglementering niet. De wet van 29 november 2017[3] betreffende de continuïteit van de dienstverlening inzake personenvervoer per spoor in geval van staking brengt hierin verandering. De stakingsaanzegging dient acht werkdagen op voorhand te gebeuren. Als de staking maar één dag duurt, moeten de werknemers ten laatste 72 uur op voorhand aangeven of ze mee staken. Rekening houdend met de beschikbare (niet stakende) spoormedewerkers kan dan een vervoersaanbod uitgewerkt worden, dat uiterlijk 24 uur op voorhand aan de reizigers meegedeeld zal worden.
We merken wel op dat deze informatieverplichting enkel van toepassing is op de personeelsleden van bepaalde beroepscategorieën, van wie de aanwezigheid op de bepaalde stakingsdag wordt verwacht. Tenzij er een behoorlijk bewezen geldige reden is, stellen de personeelsleden van deze beroepscategorieën die hun intentie hebben meegedeeld om al dan niet aan de stakingsdag deel te nemen, zich bloot aan een tuchtsanctie indien ze die verklaring niet naleven.
Tenslotte is ook nog bepaald dat wie tijdens een langere staking het werk wil hervatten, 48 uur de tijd krijgt om dit aan de directie mee te delen.
Deze regels zijn enkel van toepassing in geval van reguliere stakingen. Bij een wilde staking kan de NMBS geen minimumdienstverlening garanderen.
[1] Wet van 19 augustus 1948 betreffende de prestaties van algemeen belang in vredestijd.
[2] Koninklijk besluit van 25 mei 1951 waarbij de beslissing genomen door het Nationaal Paritair Comité van de Gezondheidsdiensten, in uitvoering van de wet van 19 augustus 1948 betreffende de prestaties van algemeen belang in vredestijd, bindend wordt gemaakt.
[3] Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 17 januari 2017.